Stress symptomen, signalen en oorzaken

Blog overzicht

Door Anouk 23 januari 2020

Lezen werkt meditatief, ontspan 5 minuten met dit artikel.

400 x

Stress is niet per definitie een slecht iets. In gematigde vorm kan stress je helpen bij het presteren onder druk en motiveert het je om je best doen. Maar wanneer je constant in de stress-modus leeft, ondervind je fysieke en mentale problemen.

Wanneer je constant onder druk staat en geen moment rust ervaart, is het tijd om actie te ondernemen. Door de symptomen en signalen van stress tijdig te leren herkennen, voorkom je dat stress de overhand neemt in je leven.

Wat is stress?

Stress is een reactie van het lichaam op aanhoudende spanning of druk. Het is een vorm van zelfbescherming doordat je lichaam in staat van alertheid wordt gebracht. Hierdoor kun je in een stressvolle situatie sneller en adequater handelen. Dit is ook wel beter bekend als de ‘’Vecht-of-vluchtreactie”.

Zo kan stress je helpen met spannende uitdagingen, denk aan het geven van een presentatie of een belangrijk tentamen. Je zult wellicht zelf wel eens gemerkt hebben dat de dag voor een belangrijke deadline je opeens veel werk kan verrichten waar je je eerder moeilijk toe kon zetten.

Té veel stress kan er echter voor zorgen dat je problemen ondervindt aan je gezondheid, humeur, productiviteit, relaties en je algehele kwaliteit van leven.

Vecht-of-vluchtreactie

Wanneer je je bedreigt voelt, geeft je zenuwstelsel een flinke dosis stresshormonen vrij zoals adrenaline en cortisol. Deze stresshormonen maken je lichaam alert. De alertheid merk je aan een verhoogde hartslag, hogere bloeddruk, gespannen spieren, snellere ademhaling en je zintuigen zijn scherper.

Deze lichamelijke reacties zorgen voor een tijdelijke verhoging van kracht, uithoudingsvermogen, reactietijd en focus om je voor te bereiden om te vechten of vluchten.

De effecten van chronische stress

Je zenuwstelsel merkt niet goed het verschil tussen emotionele en fysieke bedreigingen. Wanneer je heel erg gestrest bent over een tentamen, presentatie of bijvoorbeeld een activiteit als parachutespringen. Kan je lichaam reageren alsof het zich in een echte levens-of-dood situatie bevindt. Wanneer je lichaam steeds vaker de stressactie activeert, hoe moeilijker het wordt deze uit te zetten.

Wanneer je steeds regelmatiger aanhoudende spanning of druk ervaart in je leven, kan het zijn dat je lichaam het grootste gedeelte van de tijd je stress hormonen activeert. Dit kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen en staat bekend onder de term: “Chronische stress”.

Chronische stress verstoort bijna alle lichamelijke functies. Zo kan het; je weerstand verlagen, het risico op een hartaanval of beroerte verhogen of lichamelijke pijn veroorzaken. Ook kan het je hersenen letterlijk aanpassen, waardoor je een verhoogde kans op angststoornissen, depressie of andere geestelijke gezondheidsproblemen kan ontwikkelen.

Gezondheidsproblemen veroorzaakt of die verergerd kunnen worden door stress zijn:

Angst en depressie
Fysieke pijn
Slaapproblemen
Hartziekte
Huidaandoeningen

Gewichtsproblemen
Productiviteit
Korte- en lange termijn geheugen
Spijsverteringsproblemen
Auto-immuunziekten

Signalen en symptomen van té veel stress

Stress is verraderlijk en kan in de loop der tijd steeds erger worden zonder dat je het merkt. Je went er vrij makkelijk aan. Je hebt niet direct in de gaten hoe het je daadwerkelijk beïnvloedt. Daarom is het belangrijk om op tijd de juiste signalen en symptomen van stress te herkennen.

De signalen en symptomen van stress kunnen onderverdeeld worden in vier categorieën.Gedrag

Weinig of veel eetlust
Jezelf afzonderen van anderen
Verantwoordelijkheden vermijden
Veel of weinig slapen
Zenuwachtige gewoontes (denk aan, nagelbijten of ijsberen)
Ontspannen door overmatig gebruik van alcohol, sigaretten of medicatie.

Cognitief

Geheugenproblemen
Concentratieproblemen
Alles negatief bekijken
Constante zorgen
Angstige en gek makende gedachten
Slecht beoordelingsvermogen

Lichamelijk

Pijn
Diarree of obstipatie
Duizeligheid of misselijk
Pijn op de borst
Snelle hartslag
Vaak verkouden of grieperig
Weinig libido

Emotie

Depressie of totale ontevredenheid
Woede, prikkelbaar of humeurig
Eenzaamheid
Angstig
Andere mentale en/of emotionele gezondheidsproblemen

Oorzaken van stress

Situaties, prikkels of gebeurtenissen die stress veroorzaken noemen we ook wel, stressoren. We denken vaak dat stressoren negatief zijn, zoals bijvoorbeeld lange werkdagen of een slechte relatie. Echter kan alles wat voor hoge verwachtingen aan jezelf zorgt een stressor zijn. Zo ook bijvoorbeeld positieve dingen als een huis kopen, een kindje krijgen of het beginnen bij een nieuwe baan.

Niet alle stress wordt door externe factoren veroorzaakt. Het kan namelijk ook van binnenuit (intern) ontstaan, bijvoorbeeld wanneer je je extreem druk maakt over iets, of als je negatieve, pessimistische levens gedachten hebt.

Tot slot hangt de oorzaak van stress, in ieder geval voor een deel, af van jouw eigen perceptie. Iets wat stressvol voor jou is, is per definitie nog niet stressvol voor een ander; de ander kan zelfs plezier ervaren. Zo zijn sommige mensen doodsbang voor het geven van een presentatie, terwijl andere juist helemaal opfleuren. Waar de ene persoon juist optimaal presteert onder tijdsdruk, kan een ander juist bevriezen en niks meer doen. Of wanneer je bijvoorbeeld plezier beleeft aan het verzorgen van je bejaarde ouders, kunnen jouw broers of zussen de zorg en eisen hiervan heel erg zwaar vinden.
Veel externe stress oorzaken zijn:

Financiële problemen
Te druk zijn
Familie en kinderen
Werk of school
Relatieproblemen
Grote veranderen in het leven

Veel interne stress oorzaken zijn:

Negatieve gedachtes
Onrealistische verwachtingen of te perfectionistisch
Niet kunnen omgaan met onzekerheden
Tunnelvisie, weinig flexibiliteit
Pessimisme
Alles of niets houding

Top 15 van de meest stressvolle gebeurtenissen in het leven

Op basis van de Holmes and Rahe Stress Scale (bron) zijn dit de vijftien meest stressvolle levensgebeurtenissen van volwassenen die kunnen leiden tot té veel stress: